غار مزداوند در شهرستان سرخس و در ۳ کیلومتری شهر مزداوند واقع شده است. غار مزداوند به علت طول یک کیلومتری که دارد یکی از بزرگترین و عمیق ترین غار های استان خراسان است. غار مزداوند بر روی کوه های چاهک و شورلق قرار گرفته است. غار مزداوند دارای تالاری بزرگ است که در گذشته محل زندگی خفاش های نعل اسبی که از خفاش های نایاب می باشند، بوده ولی امروزه به علت ایجاد روشنایی در محیط خفاش ها به محل های تاریک و دنج غار رفته اند. غار مزداوند از غار های خشک محسوب می شود و در آن آب وجود ندارد البته در اطراف غار چشمه های آب گرم وجود دارد. نام دیگر غار مزداوند، مزدوران (یا مرزداران) می باشد.
شهر مزداوند
مزداوند شهری است در استان خراسان رضوی در شرق ایران. این شهر در بخش مرزداران شهرستان سرخس قرار دارد. شهر مزداوند یا مزدوران (مرزداران) در مغرب و جنوب سرخس قرار دارد. از نظر سابقه سکونتی و منشاء قومی با منطقه مشرق وشمال سرخس تفاوت های زیادی دارد. شهر مزداون در زمره دهستان های بسیار قدیمی شهرستان سرخس محسوب می شده است و دارای موقعیت سوق الجیشی مهم و به منزله دروازه ورودی سرخس به شمار می رود. بخش عمده ای از مردم این شهر فارسی و برخی دیگر بلوچی و ترکی صحبت می کنند که این حکایت از ترکیب قومی در این شهر دارد.
معرفی غار مزداوند
دهانه غار درمیان تخته سنگی رو به مشرق قرار دارد. عرض ورودی آن دو متر و ارتفاع آن ۲٫۵ متر است. اگر چه این غار از نظر وسعت، با صد متر طول، پنجاه متر عرض و بیست متر ارتفاع، غار بزرگی محسوب می شود، چند ستون استالاگمیت هم در آن تشکیل شده است. درون غار خشک است و برای تهیه آب باید از چشمه بزرگی که در نزدیکی غار وجود دارد، استفاده کرد. در نزدیکی مزدوران یا مزداوند چشمه های آب گرم معدنی نیز وجود دارد.
غار مزداوند مشهد با شماره ۶۵۲، در سازمان میراث فرهنگی ایران به ثبت رسیده است. غار مزداوند به علت طول یک کیلومتری که دارد یکی از بزرگترین و عمیق ترین غار های استان خراسان است. غار مزداوند بر روی کوه های چاهک و شورلق قرار گرفته است.
غار مزداوند دارای تالاری بزرگ است که در گذشته محل زندگی خفاش های نعل اسبی که از خفاش های نایاب می باشند، بوده ولی امروزه به علت ایجاد روشنایی در محیط خفاش ها به محل های تاریک و دنج غار رفته اند.
غار مزداوند مشهد در سال ۱۳۳۵ توسط دو غارنورد (زنده یاد منوچهر مهران و زنده یاد خورشیدی) کشف شد که در آن زمان یکی از بزرگ ترین غارهای کشف شده در ایران به شمار می رفت.غار مزداوند مشهد به دلیل نزدیکی به جاده، کوهنوردان، غارنوردان و حتی گردشگران ماجراجوی زیادی را به خود جذب می کند. با احداث جاده جدید در حاشیه جاده قرار گرفته و منظره بیرونی غار چشم انداز بسیار زیبایی دارد و داخل غار نیز دارای محوطه های وسیعی میباشد و داخل غار روشنایی نصب شده است. این غار یکی از موقعیت های بالقوه گردشگری در این شهر میباشد که آن چنان مورد توجه واقع نگردیده است.
یک درب بر ورودی این غار نصب شده است که چندان با چهر هی طبیعی غار سازگار نیست البته میرات فرهنگی بایستی پیگیری کند ودرب برداشته شود تا نمای طبیعی غار حفظ شود.
در نزدیکی این غار، غار دیگری به نام بزنگان وجود دارد که برای دیدن آن باید به جنوب غربی روستای بزنگان از توابع شهرستان سرخس بروید. قدمت این غار هم به دوره پیش از میلاد می رسد و از لحاظ تاریخی در زمره آثار تاریخی ایران قرار دارد که با شماره ۶۵۹ به ثبت رسیده است. روستای بزنگان در ۱۲۸ کیلومتری شرق مشهد در یک منطقه دشتی قرار دارد و رشته کوه زیبای آن در بین کوهنوردان کشور شهرت زیادی دارد.
به گفته ی محلی ها احتمالا این دو غار (مزداوند و بزنگان) به هم راه دارند و دلیل این که ارتش برای این غار درب گذاشته قبلا اژ آن به عنوان انبار مهمات استفاده می شده است و عده ای هم این گفته را تکذیب میکنند.
آدرس: مشهد، ۹۵ کیلومتری جاده مشهد به سرخس، ۳ کیلومتری شهر مزداوند (مرزداران)
