تغییر اقلیم چیست!؟
به ميانگين شرايط آب و هوايي كه در يك بازه زمانی، طولانی مدت در يك منطقه حاكم است اقليم گفته ميشود. در حقيقت اقليم يك منطقه از بررسي ميانگين حداقل و حداکثر شرايط آب و هوايي در يك دوره سی ساله مشخص ميگردد. قابل ذكر است كه شرايط اقليمی هر منطقه نوع پوشش گياهی آن را تعيين مينمايد.
حال اگر این الگوی آب و هوایی در طی دهها تا میلیونها سال تغییر نماید، تغییر اقلیم رخ میدهد. این تغییرات میتواند در مقیاس محلی یا جهانی باشد. تغییرات اقلیم تحت تاثیر تغییرات آب و هوایی ایجاد میشوند، به این معنی كه تغییر در الگوی سیستمهای جوی اعم از درجه حرارت، رطوبت، ابرناكی، الگوی وزش باد و بارندگی، در یك منطقه به تدریج نوع اقلیم آن منطقه را تحت تاثیر قرار میدهد.
تغییرات اقلیمی در گذشته زمین به دفعات رخ داده است و اثرات شگرفی هم بر چهره زمین و هم بر تنوع زیستی آن بر جای گذارده است. تغییر اقلیم میتواند منشأ زمینی یا كیهانی داشته باشد. خروج گازهای آتشفشانی، عملكرد زمینساخت صفحهای و تغییر در چرخه اقیانوسی از دلایل اصلی تغییر اقلیم با منشأ زمینی است. تغییر در زاویه دوران زمین، تغییر در تابش نور خورشید و ورود اجرام آسمانی به زمین از دلایل مهم فرازمینی برای تغییرات اقلیم هستند.
برخی از این تغییرات آرام بوده و در مقیاسهای زمانی طولانی رخ میدهند نظیر تأثیر زمینساخت بر تغییر اقلیم (از عوامل زمینی) و یا تغییر در میزان تابش نور خورشید (از عوامل فرازمینی) و برخی دیگر نظیر انفجارهای آتشفشانی و برخورد شهابسنگ با زمین، اثرات فوری بر آب و هوا دارند.
امروزه به غیر از مجموعه عوامل طبیعی در تغییر اقلیم، باید یك عامل دیگر نیز افزوده گردد و آن عامل انسانی است. تغییر اقلیم یك منطقه در یك بازه زمانی منجر به تغییر اكوسیستمهای گیاهی و جانوری، نوع پوشش گیاهی، ظهور و انقراض تمدنها و… میشود.
منبع: پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی