دانستنی ها

با مکانیزم باروری ابرها آشنا شوید !

بشر از دیرباز و پیش از آنکه به فکر تولید باران باشد، درصدد جلوگیری از رگبارهای سیلابی و طوفان بوده و آرزو داشته که روزی اختیار وضع هوا و وقوع پدیده های جوی را در دست داشته باشد. در سالهای اخیر، مجددا مباحث زیادی درباره باران مصنوعی مطرح شده است. چنین تصور می رود یا حتی وعده داده می شود که می توان به دلخواه و صرف نظر از مکان و زمان، باران موردنیاز را تولید نمود.

این امر امیدواری و انتظار بیشتری را درخصوص بارش مصنوعی برای جامعه بشری ایجاد کرده است. امروزه با توصیه سریع دانش هواشناسی و نیز پیشرفتهایی که در فناوری، تبادل داده ها روی داده، فکر دخالت در رخدادهای جوی به طور جدی از عالم آرزو وارد قلمرو تحقیق و تجربه شده است.

اما تاکنون هواشناسان به این نتیجه رسیده اند که تنها در مقیاس محدود و کوچک می توان مقدمات تسریع یا تاخیر پاره ای از آثار جوی را فراهم آورد. در دهه های اخیر به منظور نیل به اهدافی چون ایجاد مصنوعی بارش، زدودن مه،(به ویژه در فرودگاه ها) و نیز سبک کردن تگرگ، کوشش ها و مطالعات زیادی برای تغییردادن آهنگ طبیعی فرایندهای میعان و بارش به عمل آمده است که تمامی آنها متکی به دانش کنونی بشر در زمینه فیزیک ابر می باشد.

شروع فرایندهای بارش (جامد یا مایع) به وجود قطرک های آب و هسته های بارش ساز در اندازه های مناسب و به تعداد کافی در واحد حجم نیازمند است . برای بارورسازی و ایجاد باران مصنوعی در ابرهای گرم (ابرهای با دمای بالاتر از صفردرجه سلسیوس) از ذرات نمک معمولی و قطره های آب و در ابرهای سرد(ابرهای با دمای زیر صفر درجه سلسیوس) از بلورهای یخ، یخ خشک، یدید نقره، خاکهای معدنی و گرد وغبار آتشفشانها به عنوان هسته های بارش ساز استفاده می شود و اخیرا نیز کاربرد شیوه های جدیدتری چون استفاده از دی اکسیدکربن مایع تحت آزمایش و بررسی است .

مشکل عمده ای که آزمایش های بارورسازی با آن مواجه هستند، ارزیابی نتایج آنها است. شک نیست که بارش ابرهای منفرد را می توان به کمک عملیات بارورسازی، بهبود بخشید ولی نکته مهم این است که خوداز پیش توانایی (یا تقریبا توانایی) تولید بارش طبیعی را داشته باشند و از آنجا که بارش طبیعی کاملا تابع شرایط مکانی و زمانی می باشد، نمی توان مطمین بود که اگر چنین ابری بارور نشده بود، بارش هم نمی داد و یا برعکس این که آیا ابر مورد نظر(یا مقداری از آن) دراثرعملیات بارورسازی بوده است؟

بنابراین به نظرمی رسد، تنها آزمایش های کنترل شده به وسیله ارزیابی های آماری، مناسب می باشد. البته ممکن است قبل از آن که ابر به مرحله رشد و گسترش خود رسیده باشد، به کمک عملیات بارورسازی آن رابه بارش واداشت و یا اینکه حتی مقدار بارش را کاهش داد و یا زمان آن را نیز عوض کرد. این روش در عملیات مربوط به جلوگیری از بارش تگرگ و نیز تلاشهایی که برای تضعیف طوفانهای مخرب انجام می شود،به کارگرفته شده است .

از روش هسته پاشی، بررسی انجام عملیات مه زدایی در فرودگاه ها، جاده ها، زمین های ورزشی و… نیز استفاده می شود. به طورکلی فناوری بارورسازی ابرها در مقوله تعدیل آب و هوا در سه محور اصلی مورد توجه محققین قرارگرفته است که عبارتند از : ۱ – کنترل محدود و مقطعی بارش ۲ – مه زدایی ۳ – تگرگ زدایی با توجه به تنوع شرایط آب وهوایی مناطق مختلف و همچنین ویژگی های جغرافیایی و توپوگرافی هر منطقه یک روش همراه با ماده بارورساز منحصربفرد برای همه مناطق جغرافیایی و شرایط آب وهوایی نمی توان معرفی کرد.

حسین شریفی بایگی

حسین شریفی بایگی از فروردین ۱۳۹۸ به سایت هواشناسی مشهد و استان پیوست او درباره خود می گوید: از کودکی علاقه ویژه ای به هواشناسی و طبیعت داشته ام و یکی از افتخاراتم این است که در سایت هواشناسی مشهد و استان و این مجموعه در حال فعالیت هستم.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا