هواشناسی جاده ای چیست ؟
در سالهای اخیر پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در کاربرد هواشناسی جاده‌ای جهت ایمنی بیشتر ، صرفه اقتصادی و استفاده بهینه از جاده‌ها صورت گرفته است. مسائلی مانند پیش بینی تشکیل یخبندان بر سطح جاده‌ها ، بادهای قوی بر روی پلها ، بارندگی شدید ، کاهش دید بر اثر مه یا بارش مورد بررسی قرار گرفته‌اند و این امر منجر به رشد سریع در بهره گیری از سیستمهای دیده بانی و گزارش به موقع دیده بانیهای سطح زمین گشته است.بر اساس مطالعات صورت گرفته ، بیشترین کاربرد علمی از اندازه گیریهای هواشناسی جاده‌ای در حال حاضر مستقیما به نگهداری جاده‌ها در زمستان مانند پیش بینی و هشدار تشکیل یخبندان در راهها ، بر می‌گردد.
مهمترین موضوعاتی که در هواشناسی جاده مطرح است عبارتند از:
1_تجهیزات هواشناسی ، که مورد نیاز اندازه گیری هواشناسی جاده‌ای می‌باشند (برقراری ایستگاه).
2_روشهای اندازه گیری وضعیت سطح جاده
3_تهیه تعریفی از متغیرهای هواشناسی که مورد توجه دیده‌بانیهای هواشناسی جاده‌ایی هستند.
4_تجدید نظر نسبت به محل مناسب استقرار و معیارهای وضعیت استقرار ایستگاه.
5_ارزیابی و نیاز به مقایسه بین پارامترهای اندازه گیری و سیستمهای اندازه گیری ویژه سیستم اطاعات هواشناسی جاده‌ای
سیستم اطلاعات هواشناسی جاده‌ایی از ایستگاههای هواشناسی جاده‌ایی که نقاط مناسب در طول مسیرهای حمل و نقل نصب شده‌اند، بهره برده و این اطلاعات برای اتخاذ تصمیمهای مقتضی بکار می‌رود. ابزارهای مخصوص و برنامه‌ها و مدلهای کامپیوتری مناسب پیش بینی‌هایی را جهت برخورد با پدیده‌های مشکل ساز در شبکه حمل و نقل جاده‌ایی فراهم می‌کنند و به مسئولین فرصت می‌دهند برای مقابل با آنها آمادگی کافی داشته باشند. به عنوان مثال از یخ زدایی و تغییر مسیر دادن و … می‌توان نام برد. در ایستگاههای هواشناسی جاده‌ایی پیشرفته اطلاعات به صورت خودکار بدون حضور دیده‌بان پخش شده و از دقت خوبی برخوردارند. شبکه‌های ارتباطی و ابزارهای کامپیوتری از راه دور این ایستگاهها را کنترل می‌کنند. وقتی که وضیت جوی و شرایط حاکم بر جاده بطور سریع در حال تغییر باشد، رانندگان در اسرع وقت از این شرایط اطلاعات پیدا کرده و رانندگی خود را با توجه به اطلاعات دریافت شده کنترل و تطبیق می‌دهند.
مطالعه تجربیات سایر کشورها
پروژه‌های متعددی در بسیاری از کشورها ر رابطه با ایمنی جاده و ترافیک در حال اجرا می‌باشد، به عنوان نمونه پروژه DRIVE زیر نظر کمیسیون جاده اروپا تحت برنامه RANDO انجام می‌گردد. در این طرح عوامل جوی نظیر درجه حرارت اعماق خاک توسط ترمومتر الکتریکی مقاوم و یا ترمیستور اندازه گیری می‌گردد. همچنین اندازه گیری درجه حرارت یخبندان و پیش بینی یخزدگی بر ری سطح جاده جهت چگونگی پاشیدن نمک و نمک اندود کردن جاده بطور دقیق مدل سازی می‌گردد و نیز اندازه یر پوشش آسمان و تشعشعات در رابطه با عاملی که موجب ذوب برف یا یخ در طی روز و یخ زدگی مجدد در طول شب می‌گردد.
در این کشورها شبکه ایستگاههای هواشناسی جاده‌ای در زمان ساخت بزرگ راهها نیز بصورت همکار در امور اندازه گیری و تحقیقات زیر بنای راهها شرکت دارند. در کشورهای اسکاندیناوی از دستگاههای خودکار رایانه‌ایی Qfc ، Milos بصورت هوانما در جاده‌ها جهت اعلام اخبار هواشناسی جاده‌ایی استفاده می‌گردد. در کشور روسیه سیستم خودکار اعلام خطر یخبندان و لغزندگی در جاده‌ها و کمربندیها طراحی و نصب شده است. این سیستم نظارت بر شرایط جوی در طول جاده را به عهده داشته و پیش بینی ۲ تا ۲۴ ساعته از تغییرات هوای سطح جاده را اعلام می‌نماید. در کشور استرالیا سیستم اخطار دهنده وجود مه ، یخبندان در جاده بصورت خودکار و تابلوی هوانما و اعلان وضعیت اخبار جوی جاده‌ایی نصب و کنترل جاده‌ها را در اختیار دارد.
اطلاعاتی مربوط به سیستم هواشناسی جاده‌های فنلاند
بارش برف و یخبندان در جاده‌ها اثرات ترافیکی آشکاری را به همراه دارد. شرایط و موقعیت جاده‌ها خصوصا از لحاظ لغزنده بودن برای رانندگان دشواری زیادی ایجاد می‌کند و در نتیجه خطرات احتمالی را نیز افزایش می دهد. به منظور کاهش خطرات ، امنیت بیشتر و ترافیک کمتر یک سیستم اطلاع رسانی و سرویس دهی جامع وگسترده در جاده های بین المللی فنلاند با علامت اختصاری (Finnra) شروع به کار کرده این مرکز به رانندگانی که قصد عبور از این جاده‌ها را دارند توصیه های جامع و لازمی را در رابطه با وضعیت هوای هر منطقه اعلام کرده و با سرویس دهی به موقع و منظم احتمال بروز خطرا را تا میزان زیادی کاهش داده است.
این مرکز اطلاعات مربوط به وضعیت هواشناسی هر ناحیه ، در طول ۲۴ ساعت آینده موقعیت سطح جاده‌ها و تغییرات جوی را بطور منظم و دقیق پیش بینی و اعلام می‌کند، این اطلاعات به رانندگان اطمینان و آگاهی بیشتری می‌دهد. همچنین پیش بینی هوای هر منطقه این امکان را به رانندگان می‌دهد تا از ضد یخ مناسب همان دما استفاده کنند. با مجهز شدن این مرکز به سیستم مانیتوری جدید اطلاعات مدیریت و ابزار مدیریت ترافیکی اطلاعات جامع و مفیدتر را به رانندگان می‌دهد. بر اساس مطالعات (Finnra) ارزش و سود دهی که از توجه و نگهداری جاده‌ها در زمستان انجام شده و همچنین در مفید بودن تشخیص و کنترل دقیق پدیده‌های جوی در جاده نشان داده که از لحاظ ایمنی اثرات بسیار مثبتی داشته است.
بر اساس نتایج بدست آمده در سال ۱۹۹۵ میلادی که از جاده آزمایشی فنلاند در خصوص کنترل آب و هوا انجام شده است، نشان داده که این کار به خوبی از عهده کنترل و رعایت سرعت مجاز و همچنین کاهش ترافیک جاده‌ای بر آمده و بسیار مفید و مؤثر بوده است. ارزش و سرمایه گذاری که برای این سیستم انجام شده ، بسیار بالا و نیاز به سرمایه‌های هنگفتی دارد. بر اساس محاسبات انجام شده زمانی این سرمایه گذاری سود دهی خواهد داشت که از قیمت تکنولوژی جدید کاسته شود و به میزان ترافیک جاده‌ای افزوده گردد.
وضعیت هواشناسی جاده‌ها و موقعیت سرویس دهی برای وسایل نقلیه
سیستم اطلاع رسانی در مورد هواشناسی جاده‌های فنلاند از پیشرفت قابل توجه‌ای برخوردار است، همچنینی کمک به رانندگان در فصول سرد نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. کیفیت مطلوب در داشتن نمک برای جاده‌های برف خیز و ترافیک روان از نشانه‌های عمده و آشکار پیشرفت این جاده است. تقریبا با شروع کار جاده (RWIS) در فنلاند اشاعه اطلاعات مربوط به آب و هوا برای رانندگان بیشتر شده است. ایمنی و ترافیک روانی که امروزه در جاده‌های مذکور به چشم می‌خورد نشانه پیشرفت و گسترش شبکه اطلاع رسانی در مورد هواشناسی جاده‌ای به رانندگان است. رانندگان برای مدت زمان طولانی‌تری نیاز به کنترل چرخهای اتومبیل خود دارند و با دانستن شرایط جوی ، بسیاری از مسافرتهای غیر ضروری را در هوای نامناسب به تعویق می‌اندازند.
از سال ۱۹۹۸ میلادی با ارائه روشهای جدید به رانندگان از طریق شبکه‌های گسترده و وسیعی مانند: ایستگاههای رادیویی محلی ، (RDS) سیستمهای رادیویی ، تله تکس ، انواع سرویس دهی تلفنی ، تعمیرگاههای محلی ، تعمیرگاههایی که موقعیت و محل آنها در اینترنت موجود است، سیستم تله سمبو و علائم و پیامهای جدید رانندگی تماما به منظور بالا بردن سطح آگاهی و ایمنی بیشتر برای رانندگان در نظر گرفته شده است.
