جایگاه پیش بینی هواشناسی در چرخه مدیریت بلایای جوی چیست ؟

پیش بینی های هواشناسی و نحوه ارائه آن
اصلی ترین دغدغه انسان از دیرباز شناخت نحوه تغییرات آب و هوا در زمان بوده است و اگر بنحوی به آینده گسترش یابد مفهوم پیش بینی و پیش یابی هوا شکل می گیرد.اطلاعات هواشناسی بطور ساده بهره وری را در همه زمینه ها بصورت قابل ملاحظه ای افزایش می دهد. در بیست سال گذشته، پیشرفت های قابل ملاحظه ای در پیش بینی هواشناسی حاصل شده است. زیرا با امکان کاربرد اطلاعات بسیار زیاد از نقاط متعدد دنیا، درک بهتر از پدیده های جوی و تبادلات و چرخش های جوی، بهبود حاصله در اجرای مدل ها، پیشرفت در پوشش حوزه ها به وسیله رادار و ماهواره و قدرت رایانه ها و تجارب حاصله، این نتایج بدست آمده است. امروز رایانه های بسیار پرقدرتی وجود دارند که قدرت پیش بینی ۵ روز قبل آنها در دهه حاضر برابر کیفیت پیش بینی ۲۴ ساعت قبل در دهه ۱۹۵۰ است. در واقع منافع اقتصادی و اجتماعی کاربری فناوری های هواشناسی در مدیریت بلایای طبیعی و اقلیمی از هزینه نسبتاٌ اندک به کارگیری این فن آوری ها و نیروهای متخصص در مقابل کاهش قابل توجه خسارات انسانی و مالی بلایای طبیعی و اقلیمی در کوتاه مدت و بلند مدت منتج می شود. در سازمانهای هواشناسی کشورهای مختلف جهان و ازجمله سازمان هواشناسی کشور و در ادارات کل هواشناسی در استانها به طور معمول چندید نوع گزارش پیش بینی برای مقاصد مختلف صادر می گردد.
((گزارش پیش بینی روزانه)) گزارشی است که بطور روزانه برای ۱۲ تا ۲۴ ساعت آینده صادر می شود.((اطلاعیه)) یک نوع پیش آگاهی برای وقوع پدیده های جوی مانند بارش باران، برف، افت دما، وزش باد شدید و … بوده که معمولاٌ بین ۲ تا ۵ روز قبل از وقوع پدیده جوی صادر می گردد.((اخطاریه)) نیز یک نوع پیش آگاهی برای وقوع پدیده های مخرب جوی مانند سیل، طوفان، کولاک و یخبندان می باشد که نسبت به اطلاعیه از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد. اخطاریه معمولاٌ بین ۱ تا ۳ روز قبل از وقوع پدیده صادر شده و در اختیار کاربران ذیربط قرار می گیرد. (همچنان که در دی ماه امسال قبل از ورود سامانه بارش زایی که منطقه را تحت تاثیر قرار داد و به موجب آن بارش سنگین برف، افت محسوس دما، کولاک و یخبندان در استان اتفاق افتاد، اخطاریه جوی از چند روز قبل صادر شده بود)((پیش بینی های بلند مدت )) به پیش بینی هایی اطلاق می شود که خبر از وقوع پدیده های جوی را در یک بازه زمانی بیشتر از چند روز می دهد. این پیش بینی ها ماهانه، فصلی و سالانه می باشند. این دسته از پیش بینی ها به هر مقدار که به مدت آن اضافه می شود به همان میزان از پیش بینی هواشناسی محض خارج شده و به سمت پیش بینی های اقلیمی میل می کنند.پیش بینی های هواشناسی و اقلیم شناسی می توانند نقش مؤثری در فرایند کنترل وضعیت های بحرانی که معمولاٌ پس از وقوع پدیده های مخرب طبیعی حادث می شوند ایفا نمایند و در حقیقت این گونه پیش بینی ها زمینه مدیریت ریسک را فراهم می سازد. نقش پیش بینی های هواشناسی و هشدارهای آن در محافظت کاملاٌ مشهود می باشد. این چرخه از چهار مرحله در مدیریت ریسک تشکیل شده است:
۱- کاهش اثرات
۲- آمادگی جهت مقابله
۳- پیش بینی و پیش آگاهی
۴- بلایای طبیعی
سازمان هواشناسی کشور و بالطبع آن ادارت کل هواشناسی استانها با صدور به موقع پیش بینی های جوی، اطلاعیه و اخطاریه های جوی سعی دارد بازتاب نقش خود را در چرخه مدیریت بلایای طبیعی پر رنگ تر نموده تا اثرات ناشی از بلایای طبیعی و اقلیمی کاسته و کمرنگ تر گردد.بخش اول گرد آوری اطلاعات از منابع و ایستگاههای متعدد اختصاص دارد. این اطلاعات پس از گرد آوری و انتقال از طریق سیستم سوئیچینگ اتوماتیک در مرکز ملی پیش بینی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نتایج حاصله در صورتی که بیانگر وقوع یک پدیده مخرب جوی در زمان دور یا نزدیک باشد از طرق مختلف به اطلاع کاربران رسانیده می شود.اطلاعات هواشناسی بطور ساده بهره وری را در همه زمینه ها بصورت قابل ملاحظه ای افزایش می دهد. طبق آمار طبقه بندی بلایای طبیعی در سطح جهان در سال های ۲۰۰۰-۱۹۹۱ میلادی، بلایای مرتبط با آب و هواشناسی به میزان ۸۹%، بلایای طبیعی ژئوفیزیکی  و سایر بلایای طبیعی  به میزان ۱% می باشند. بنابراین نقش هواشناسی در چرخه مدیریت بلایای طبیعی در مرحله نخست آن نمایان است.

اهمیت اقتصادی و اجتماعی خدمات هواشناسی
امروزه با استفاده از خدمات هواشناسی به عنوان یک ابزار مدیریتی در ابعاد گوناگون اقتصادی و اجتماعی می توان خسارتهای اقتصادی و اجتماعی را به حداقل رسانید.شناخت شرایط جوی و در نظر گرفتن اوضاع اقلیم در منطقه مورد نظر در برنامه های توسعه اقتصادی و اجتماعی از شرایط لازم است. چرا که دانش هواشناسی در تمام مراحل برنامه ریزی، اجرا و مرحله بازدهی تمام فعالیتهای اقتصادی نقش مؤثری را ایفاد می کند و بدون استثناء با استفاده از خدمات هواشناسی و اطلاعات اقلیمی در تمام بخشهای اقتصادی، می توان هزینه تولید را کاهش و بهره وری را افزایش داد. علاوه بر این هر سال، بیش از ۵۰۰۰ هشدار درباره بدی آب و هوا از بروز وقایع ناگوار با مخارجی بسیار هنگفت جلوگیری می کنند. اطلاعات و خدمات هواشناسی، بخشی از سیستم اطلاعات عمومی جامعه می باشد که بموازات پیشرفت تکنولوژی در تهیه و استفاده از اطلاعات و توسعه فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی بطور فزاینده ای تاثیر می گذارد.