جزر و مد یکی از منظم‌ترین پدیده‌های جهان است. با طلوع خورشید در شرق و بیرون آمدن ستارگان در شب اطمینان داریم که آب‌های اقیانوس به طور منظم در امتداد سواحل ما پیشروی می‌کنند و یا به عقب می‌روند.
جزر و مد، امواج بسیار بلندی هستند که در پاسخ به نیروهای وارد شده از سمت ماه و خورشید در اقیانوس‌ها حرکت می‌کنند. جزر و مد از اقیانوس‌ها سرچشمه می‌گیرد و به سمت خطوط ساحلی پیش می‌رود و به صورت افزایش و سقوط منظم سطح دریا ظاهر می‌شود.
هنگامی که بالاترین قسمت یا تاج موج به مکان خاصی می‌رسد جزر و مد بالا رخ می‌دهد. جزر و مد پایین مربوط به پایین‌ترین قسمت موج یا قعر آن است. اختلاف قد بین جزر و مد جزر و مد را دامنه جزر و مد می‌گویند.
چه چیزی باعث جزر و مد می‌شود؟
باد اولین نیرویی است که باعث ایجاد امواج در سطح اقیانوس می‌شود اما باعث جزر و مد نمی‌شود. جزر و مد به تغییرات روزانه سطح آب اقیانوس در هر مکان مشخص اطلاق می‌شود. عوامل اصلی ایجاد جزر و مد نیروی جاذبه ماه و خورشید هستند.
ماه چگونه بر اقیانوس‌ها تأثیر می‌گذارد؟
از آنجا که ماه یک جسم نسبتاً بزرگ در فضا است که بسیار به زمین نزدیک است گرانش آن در واقع آب زمین را به سمت خود می‌کشد. هرجا که ماه وجود دارد و همانطور که ماه به دور زمین می‌چرخد یک برآمدگی به وجود می‌آید که تا زمانی که ماه در فراز آن ناحیه قرار دارد این برآمدگی وجود خواهد داشت.
آن طرف کره زمین که از ماه دورتر است نیز دارای برآمدگی است. این پدیده به این دلیل است که زمین نسبت به آب در قسمت دورتر، به ماه نزدیکتر است. جاذبه ماه بیشتر از آب طرف مقابل روی کره زمین، این سیاره را می‌کشد
این دو برآمدگی آب در دو طرف زمین که همراستا با ماه هستند جزر و مد بلند نامیده می‌شود. از آنجا که آب اقیانوس در مناطق مربوط به دو جزر و مد بلند کشیده می‌شود در دو طرف مقابل آب کمتری وجود دارد و در این مناطق جزر و مد کوتاه رخ می‌دهد.
اهمیت جزر ومد :
پدیده مد و جزر مانند بسیاری از پدیده های طبیعی دیگر بر زندگی انسان ها تاثیر می گذارد. این پدیده بر تولید مثل ماهی ها و گیاهان اقیانوسی اثر گذاشته و موجوداتی چون صدف، حلزون، جلبک دریایی و خرچنگ در مناطقی که پدیده مد و جزر اعماق دریاها را می شوید زندگی کرده و غذای خود را تامین می کنند. بهترین زمان برای ماهیگیری در وقت رسیدن آب به بالاترین حد خود است که با ثابت ماندن جریان آب، ماهی ها سمت ساحل می آیند. جزر ومد باعث متعادل شدن دما در سیارات شده و همچنین با ایجاد تلاطم در اقیانوس ها شرایط آب و هوایی را مساعد می کند. با انجام مد کشتی ها با آمدن آب به ساحل، راحت تر به ساحل می رسند. چون تعداد دفعات این پدیده در یک شبانه روز چند بار است به عنوان یک منبع تجدید پذیر عالی خواهد بود
جزر ومد در هوا و خشکی :
همان طور که ماه می تواند آب دریاها را با نیروی گرانش سمت خود بکشد، چنین تاثیری را روی هوای اطراف زمین نیز داریم. تا جایی که جزر ومدی که در هوا و خشکی اتفاق می افتد باعث بسیاری از حرکات ناگهانی هوا می شود. جزر ومد در هوا و خشکی دارای الگوی خاصی مانند مد و جزر در دریاها بر اثر نیروی جاذبه ماه نمی باشد.
