بین الطلوعین چیست و چرا بوجود می آید ؟
اگر زمین دارای جو نبود به مجرد غروب خورشید هوا ناگهان تاریک می شد و به مجرد طلوع خورشید ناگهان روشن ولی چون زمین دارای جو است.حدودا ۹۰ تا ۱۱۵ دقیقه قبل از طلوع خورشید( همچنین بعد از غروب خورشید ) هوا شروع به روشن شدن می کند(فجر صادق) یا سپیده می زند (موقع اذان صبح) در موقع غروب خورشید هم هوا کم کم شروع به تاریک شدن می کند که تا زمانی که به طور کلی تارک شود. مدت زمانی را که از شروع روشن شدن هوا تا طلوع کامل خورشید و همچنین از موقع غروب تا تاریکی کامل را بین الطلوعین می گویند.
بین الطلوعین را در بامداد فلق و در شامگاه شفق نامیده میشود . و از نظر محاسبات نجومی به این صورت بدست می آید که ارتفاع مرکز خورشید تا ۱۸ درجه زیر افق برسد(ارتفاع خورشید به ۱۸ درجه منفی برسد) (شکل شماره ۱ ).
از نظر علمی وقتی خورشید کاملا غروب کرده یا هنوز طلوع نکرده نور خورشید به طبقات بالای جو تابیده و همین جو نور را پراکنده و هوا را روشن می کنند .
شکل شماره ۱ – بین الطلوعین
حال هر چه نور به طبقات پائین تری بتابدجو غلیظ تر بوده و بیشتر نور را پراکنده می کند و هرچه به طبقات بالاتری بتابد جو رقیق تر بوده و کمتر نور را پراکنده می کند این است که هوا ابتدا با سرعت کمتری تاریک می شود و بعد تاریک شدن هوا سرعت بیشتری می گیرد تا جائی که کاملا تاریک شود .
شدت روشنی آسمان در وضعیت “تاریک , روشن” بسته به میزان ارتفاع خورشید در زیر افق متفاوت است و همان‌طور که در شکل می‌بینید به سه دسته تقسیم می شود :
۱- “تاریک , روشن” عرفی : که بلافاصله بعد از غروب خورشید وارد آن می شویم . تا زمانی که مرکز خورشید به ۶ درجه زیر افق برسد .
۲- “تاریک , روشن” دریائی : بعد از پایان “تاریک , روشن” عرفی وارد “تاریک , روشن” دریائی می شویم که از زمانی که مرکز خورشید از ۶ درجه زیر افق تا ۱۲ درجه زیر افق برسد .
۳- “تاریک , روشن” نجومی : بعد از پایان “تاریک , روشن” دریائی که مرکز خورشید به ۱۲ درجه زیر صفر رسیده تا زمانی که کاملا هوا تاریک شود و تمام نشانه های روشنائی از بین برود و مرکز خورشید به ۱۸ درجه زیر افق برسد .
بعد از این شب شروع میشود تا هنگام صبح سپیده بزند که بین الطلوعین صبح هم به سه قسمت تقسیم می شود . البته با روندی معکوس ( شکل شماره ۲ )
شکل شماره ۲ – انواع ” تاریک – روشن ”
