آسایش دمایی یا گرمایی چیست ؟
آسایش دمایی حالتی است که فرد برای تغییر شرایط دمایی محیط هیج اقدام رفتاری را انجام ندهد.
در تعریف استاندارد : آسایش دمایی شرایطی ذهنی است که احساس رضایت از شرایط دمایی محیط را بیان می‌کند.
خنثی بودن هنگامی حفظ می‌شود که گرمای تولید شده توسط متابولیسم انسانی اجازهٔ پراکنده شدن داشته باشند تا به این صورت تعادل دمایی با محیط اطراف حفظ شود. فاکتورهای اصلی که بر آسایش تأثیر می‌گذارند آنهایی هستند که اتلاف و کسب گرما را تعیین می‌کنند، از جمله سرعت متابولیک،عایق کردن لباس ها ،دمای هوا ،دمای تابشی میانگین ، سرعت هوا و رطوبت نسبی . پارامترهای روانشناسی از قبیل توقعات فردی نیز بر آسایش تأثیر می‌گذارند.
اهمیت آسایش دمایی
رضایت از محیط به این دلیل اهمیت دارد، زیرا که بر بهره‌وری و سلامت اثر می‌گذارد. کارمندان دفتری که از محیط خود رضایت دارند، پر کارترند.ترکیب دمای بالا و رطوبت نسبی بالا، باعث کاهش آسایش و کیفیت هوای درون ساختمان می‌شود.اگرچه یک دمای ثابت می‌تواند رضایت بخش باشد ولی رضایت ، «پدیده ی آلیستزا» معمولاً بوسیلهٔ تغیر حواس ایجاد می‌شود. مدل‌های تطبیقی آسایش بیشتر سبب طراحی انعطاف‌پذیر در ساختمان‌های دارای تهویه به‌طور طبیعی نسبت به ساختمان‌های با شرایط درون ساختمانی متغیر می‌گردد. چنین ساختمان‌هایی از اتلاف انرژی جلوگیری کرده و این پتانسیل را دارند که ساکنانشان رضایت بیشتری داشته باشند.
فاکتورهای تأثیرگذار بر آسایش دمایی
از آنجایی که تفاوت‌هایی گوناگونی میان افراد در خصوص رضایت روانشناسی و فیزیولوژیکی وجود دارد. پیدا کردن دمای ایدئال برای هر فرد در یک فضای مشخص، کار سختی می‌باشد. داده‌های آزمایشگاهی و میدانی برای شرایط تعریف شده برای آسایش درصد خاصی از ساکنان، جمع آروی شدند.
شش فاکتور اصلی وجود دارد که مستقیماً بر آسایش تأثیر می‌گذارند؛ این فاکتورها را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:
۱-فاکتورهای شخصی– به دلیل اینکه این فاکتورها ویژگی‌های ساکنان که شامل سرعت متابولیک و سطح پوشش می‌باشد
۲-فاکتورهای محیطی– که شرایط محیط که شامل دمای هوا، دمای میانگین تابشی، سرعت هوا و رطوبت می‌باشد.
حتی اگر تمامی این فاکتورها در طول زمان تغییر کند، معمولاً استانداردها به حالتی ثابت برای مطالعهٔ آسایش دلالت دارند، فقط اجازهٔ نوسانات دمایی محدود را فراهم می‌کند.
عایق بندی پوشاک
سرعت متابولیک
دمای هوا
دمای هوا، میانگین دمای هوای اطراف ساکن در خصوص زمان و مکان می‌باشد. بر اساس استاندارد ASHRAE 55، میانگین مکانی، سطوح مچ پا، کمر و سر را در نظر می‌گیرد که برای حالت نشسته و ایستاده متفاوت می‌باشد. میانگین موقتی بر اساس بازه‌های سه دقیقه‌ای با حداقل ۱۸ نقطهٔ مساوی در زمان می‌باشد. دمای هوا بوسیلهٔ دماسنج حباب خشک اندازه‌گیری می‌شود به همین دلیل به نام دمای حباب خشک شناخته می‌شود.
میانگین دمای تابشی
دمای مؤثر
دمای موْثر برای ترکیب اثرات هوا و دمای میانگین تابشی به یک متریک تلاش می‌کند. اغلب برابر با میانگین دمای حباب خشک و دمای میانگین تابشی در اتاق یک مکان خاص می‌باشد. در ساختمان‌هایی با توده ی پایین ، دمای مؤثر گاهی اوقات همان دمای هوا در نظر گرفته می‌شود.
سرعت هوا
رطوبت نسبی
رطوبت پوست در مناطق مختلف همچنین بر آسایش دریافت شده، تأثیر می‌گذارد. رطوبت می‌تواند نمناکی را در مناطق مختلف بدن افزایش بدهد، که منجر به ادراک ناراحتی می‌شود. این امر معمولاً به قسمتهایی از بدن محدود می‌شود، و محدودیت‌های آسایش موضعی برای رطوبت پوست برای موقعیت‌های بدن متفاوت می‌باشد. اندام‌ها نسبت به ناراحتی ناشی از رطوبت نسبت به تنهٔ بدن بسیار حساس ترند. اگرچه ناراحتی موضعی می‌تواند در نتیجهٔ رطوبت باشد، رطوبت کل بدن متأثر از رطوبت قسمت‌های خاص نمی‌باشد.
اخیراً، اثرات رطوبت نسبی پایین و سرعت هوای بالا بر روی افراد بعد از حمام گرفتن، آزمایش شد. محققان متوجه شدند که رطوبت نسبی پایین، ناراحتی به همراه حس خشکی و خارش را به وجود می‌آورد. برای شرایط ایدئال توصیه می‌شود سطوح رطوبت نسبی در حمام بالاتر از دیگر اتاق‌ها نگه داشته شود.
اثرات تهویه طبیعی بر آسایش دمایی:
بسیاری از ساختمان‌ها از HVAC (تکنولوژی‌های مربوط به گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع) برای کنترل محیط شان استفاده می‌کنند. دیگر ساختمان‌ها دارای تهویه طبیعی بوده و برای تأمین آسایش متکی به چنین سیستم‌های مکانیکی نیستند. بسته به نوع آب و هوا، این امر می‌تواند به شدت مصرف انرژی را کاهش دهد. هر چند که گاهی اوقات این امر به عنوان ریسک دیده می‌شود زیرا دمای داخلی می‌تواند بیش از اندازه باشد اگر ساختمانی به صورت ضعیف طراحی شده باشد. ساختمان‌هایی که برای تهویه طبیعی به صورت صحیح طراحی شده‌اند، شرایط داخلی را در محدودهٔ معینی حفظ می‌کنند به صورتی‌که پنجره‌های باز و استفاده از پنکه در تابستان و پوشیدن لباس‌های اضافی در زمستان می‌تواند آسایش افراد را تأمین کند.
تفاوت‌های جنسی
به‌طور تقریبی دمای آسایش در زنان۱تا ۲ درجه از مردان کمتر است.
روش‌های مطالعات آسایش دمایی
دو روش برای مطالعات آسایش رایج است. در روش اول که مطالعات آزمایشگاهی نام دارد، افراد را ابتدا در شرایط خاص و کنترل شده قرار داده و سپس مورد سؤال قرار می‌گیرند. درمطالعات میدانی که دومین روش است، افراد در دنیای واقعی و بدون تغییر شرایط محیطی مورد سؤال واقع می‌شوند.
