روستای کندوان، یکی از معروف ترین و شگفت انگیزترین جاذبه های طبیعی استان آذربایجان شرقی و ایران است که شهرت آن در تمام دنیا نیز به گوش همگان رسیده است. زیرا که روستای کندوان،تنها روستای صخره ای جهان است که در آن سکونت می شود. در کل دنیا علاوه بر روستای کندوان، دو روستای صخره ای دیگر هم وجود دارند که یکی از آن ها در شهر کاپادوکیای ترکیه و دیگری در روستای داکوتای آمریکا است اما با این تفاوت که این روستاهای صخره ای خالی از سکنه هستند.
روستای کندوان با پیشینه تاریخی ۳ هزار ساله در شهرستان اسکو واقع شده است.
خانه های کندویی و کله قندی این روستا در دل کوه قرار گرفته اند که کاملا حاصل فرآیند طبیعی هستند و بدون هیچ گونه دخالت انسانی تشکیل یافته اند. یکی از نکته های جالب درباره روستای کندوان این است که خانه هایش شبیه کندو هستند و سوغاتی روستا نیز عسل طبیعی است! خانه های کاملا سنتی، نشاط و صفای روستا، مردمان محلی خون گرم و مهربان، سوغاتی های خوشمزه و متنوع، آب زلال و معدنی کندوان از دلایلی هستند که گردشگران از سراسر دنیا به این روستا سفر می کنند. روستای کندوان در ۱۵ م اردیبهشت سال ۱۳۷۶ با شماره ثبت ۱۸۵۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده است.
روستای کندوان، یکی از سه روستای صخره ای جهان است و از میان این سه روستا تنها روستایی است که مردم از دیرباز در آن سکونت گزیده و زندگی می کنند. این روستا از آب و هوای بسیار تمیز و خنک برخوردار است. مردم آذربایجان شرقی، سایر شهرهای ایران و گردشگران خارجی که نام و آوازه روستای کندوان را شنیده اند، به بازدید از کندوان آمده و خود را با تماشای منظره جذاب و شگفت انگیز خانه های کندویی و کله قندی شگفت زده می کنند. آب روستای کندوان خواص معدنی فراوانی دارد و برای بسیاری از بیماری های گوارشی مفید و موثر بوده و خاصیت درمانی دارد. کسانی که به این روستا سفر می کنند، از آب روستا برای عزیزان و دوستان خود به نیت شفا و درمان می برند. تماشای جریان زندگی مردم روستایی در آن خانه های عجیب و زیبا در دل کوه بسیار جذاب و جالب است. زندگی در این روستا به زیبایی جریان دارد و حتی گذراندن تنها یک روز در آن امید به زندگی را افزایش می دهد.
سوغاتی های این روستا تمامی ندارند و یکی از دیگری خوشمزه تر و متنوع تر هستند. از خوراکی های رنگارنگ گرفته تا صنایع زیبای دستی می توانید به عنوان سوغاتی از روستای کندوان تهیه کنید. عسل طبیعی، جزو اصلی ترین سوغاتی های این روستا است و کره محلی، خشکبار،گردو، بادام،دوشاب (شیره انگور)، ادویه جات، عرقیجات، کیف های دستباف سنتی، روسری های کلاقه ای، گلیم، جاجیم و … از دیگر سوغاتی های با ارزش روستای کندوان هستند.
تاریخچه روستای کندوان
نقل و قول های زیادی درباره تاریخچه روستای کندوان وجود دارند. بنا به یکی از این حکایت ها، در قرن هفتم هجری ساکنان روستایی به نام “حیله ور” نخستین کسانی بودند که پا به کندوان گذاشته بودند. روستای حیله ور در ۲ کیلومتری غرب کندوان قرار داشته و مردم آن در زمان حمله مغول ها برای در امان ماندن به دشتی در مقابل کندوان فعلی هجرت کرده اند. با گذشت مدت زمان زیاد، مردم حفاری هایی را داخل کران انجام داده اند و برای خود خانه هایی به عنوان پناه گاه های امن ساخته اند. صخره های کله قندی شکل کندوان در اثر فعل و انفعالات کوه آتشفشانی سهند شکل گرفته اند و چنین منظره شگفت انگیزی خلق شده است.. گدازه ها و توده های مذاب و داغ آتشفشان در طی هزاران سال متمادی توسط برف و باران و باد به شکل کران در آمده اند. کندوان یک منطقه ییلاقی از رشته کوه های سهند است و عشایر زیادی در مراتع سرسبز آن زندگی می کنند.
آن چه هویت روستای کندوان را تشکیل می دهد، وجود ۱۱۷ خانوار و منزل مسکونی در داخل توده های هرمی و مخروطی شکل صخره ای می باشد. مردم این روستا داخل توده های صخره ای برای خود علاوه بر منزل مسکونی، آغل، انبار و کارگاه نیز مهیا کرده اند.
روستای کندوان از صخره هایی تشکل شده است که بعدها مردم برای زیستن در داخل آن ها اقدام به حفاری درون صخره ها کرده و برای خود خانه های مسکونی ایجاد کرده اند. همین امر نیز باعث جذابیت بیشتر روستای کندوان شده است. معماری خانه های روستایی در کندوان به شکل صخره های مخروطی یا کله قندی می باشد و بنا بر ادعای برخی باستان شناسان قدمت روستای کندوان به دوره های پیش از اسلام برمی گردد. صدها انبار، آغل و اتاقک در دل تپه های بلند کندوان حفر شده اند که ارتفاع برخی از این تپه ها به ۴۰ متر می رسد. قرار گرفتن روستای کندوان در یکی از مناطق خوش آب و هوای ایران و آذربایجان شرقی از مثبت ترین ویژگی های آن است.
در روستای کندوان، دسترسی به کران ها و خانه های بالا تر از طریق پله هایی از بدنه خود کران ها امکان پذیر است. مردم روستایی از طبقات همکف معمولا به عنوان اصطبل استفاده می کنند و طبقات دوم، سوم و چهارم را به عنوان سکونت گاه مورد استفاده قرار می دهند. برخی از مردم طبقات چهارم را به عنوان انبار استفاده می کنند.
در خارج از کران ها و محیط مسکونی و کنار معابر آبریزهایی وجود دارند که چندین خانواده از یک آبریز به طور مشترک استفاده می کنند. این آبریزها چندین انباره و محل نشیمن دارند که تعداد آن ها بستگی به شیب زمین دارد.
از آن جایی که کران ها از قطر و ضخامت زیادی برخوردارند، ایجاد نورگیر در طبقات پایین چندان آسان نیست. به همین دلیل اکثر نورگیرها در طبقه های بالایی قرار دارند. پنجره های منزل همه از جنس چوب و شطرنجی شکل هستند و در برخی از آن ها قطعات کوچک شیشه به کار رفته است.
در روستای کندوان مسجد، مدرسه، حمام و آسیاب وجود دارند و بزرگ ترین کران روستا متعلق به مسجد است. اغلب کران ها به دلیل فرم های مخروطی شکلشان دارای چندین طبقه هستند که از داخل با یکدیگر ارتباط ندارند. معمولا کران ها از دو طبقه و در برخی موارد از سه یا چهار طبقه تشکیل شده اند.
چگونه به روستای کندوان برویم؟
برای رفتن به روستای کندوان بهتر است از تبریز به سمت شهرستان اسکو حرکت کنید. پس از رسیدن به اسکو به سمت جنوب مسیر را ادامه دهید. پس از گذشتن از شهر اسفنجان و روستای کهنمو به روستای کندوان می رسید. فاصله تبریز تا شهرستان اسکو ۳۰ کیلومتر و فاصله اسکو تا کندوان حدود ۱۸ کیلومتر می باشد.
