در این مطلب قصد داریم بصورت علمی علت و چرایی پیدایش فصلها را توضیح دهیم.این مطلب جذاب را از دست ندهید و تا انتها بخوانید
اگر منظومه شمسی را یک صفحه بزرگ در نظر بگیریم که خورشید در وسط آن قرار گرفته است ؛و اگر خط استوای زمین را به صورت یک صفحه دیگر در فضا امتداد دهیم صفحه منظومه شمسی رابا زاویه ٢٣/٥ درجه قطع می‌کند یا به عبارت دیگر اگر محور چرخش زمین را رسم کنیم ٢٣/٥ درجه با خط عمود بر صفحه منظومه شمسی زاویه می‌سازد. که این ٢٣/٥درجه همان علت ایجاد فصول در زمین است که آن را با نام تمایل محور زمین می‌شناسیم.
🌍مدار زمین به دور خورشید مداری بیضی شکل است و طبق قانون کپلر زمین در زمانی که به خورشید نزدیک‌تر است با سرعت بیشتر(۶ ماه دوم سال که ماه‌ها ۳۰ روزه است) و در زمانی که از خورشید دور‌تر است( ۶ ماه اول سال با ماه های ۳۱ روزه) با سرعت کندتری در مدار خود حرکت می‌کند.
در روز اول بهار خورشید بر عرض جغرافیایی صفر درجه زمین یا همان خط استوا دقیقاً عمود می‌تابد. در این روز خورشید دقیقاً از شرق طلوع و از غرب غروب می‌کند، همچنین مدت زمان روز و شب مساوی و برابر ۱۲ ساعت می‌شود. از روز ۱ فروردین بتدریج مکانی که خورشید عمود می‌تابد به سمت عرض های شمالی حرکت می‌کند و زوایه تابش خورشید در عرض‌های شمالی عمودتر می‌شود. و طول روزها در نیمکره شمالی افزایش می‌یابد. به علاوه محل طلوع خورشید از سمت شرق به شمال شرقی و محل غروب خورشید از سمت غرب به شمال غربی متمایل می‌شود.
پس از گذشت ۳ ماه خورشید به حد کافی بالا آمده و روز ۱ تیر ماه خورشید بر مدار رأس‌السرطان عمود می‌تابد. اگر دقت کنید متوجه خواهید شد که عرض جغرافیایی مدار رأس‌السرطان برابر با زاویه انحراف زمین یعنی ٢٣/٥درجه است.
🔹چرا؟ به‌دلیل این‌که از اول فروردین تا اول تیرکه برابر ۳ ماه شمسی است؛ و۳ماه ۳۱ روزه برابر با ۹۳ روز می‌باشد، این در حالی است که علم امروز مشخص کرده است که فاصله بین تابش عمود خورشید بر مدار استوا تا تابش عمود خورشید بر رأس‌السرطان برابر ٩٢/۹روز است!!! و این یعنی دقت تقویم هجری شمسی!!
☀️روزاول تیر ماه طولانی‌ترین روز سال است که در آن زمان محل قرارگیری خورشید را اصطلاحاً انقلاب تابستانی می‌نامیم.
از روز اول تیر به بعد، بتدریج روزها کوتاه‌تر و شب‌ها بلندتر می‌شود و هم چنین محل طلوع خورشید که بیشترین فاصله را از شرق گرفته بود و به شمال شرقی متمایل شده بود باز به شرق برمی‌گردد و هنگام غروب نیز محل غروب خورشید از شمال غربی به غرب باز می‌گردد. در طول ۹۳ روز فصل تابستان خورشید هر روز نسبت به روز قبل کمان کوچکتری را در آسمان می‌پیماید و باز هم علم امروز مشخص کرده که بازگشت خورشید از رأس‌السرطان تا استوا ۹٣/٦ روز به طول می‌انجامد
کاهش طول روز تا اول مهر ادامه می‌یابد. سپس خورشید دوباره به مدار صفر درجه زمین می‌رسد و به استوا عمود می‌تابد.
🍂اول مهر خورشید دقیقاً از شرق طلوع می‌کند ودر غرب غروب می‌کند و طول روز و شب بار دیگر مساوی می‌شود.(جشن بزرگ هخامنشیان جشن مهرگان بوده است که به مدت ۶ روز از ۱۰ مهر برگزار می‌شده و در بنای نقش رستم فارس برای مشخص کردن این تاریخ نشانه‌های نجومی‌زیادی وجود دارد). از این روز به بعد طلوع خورشید به سمت جنوب شرقی تمایل پیدا می‌کند و محل غروب آن نیز به سمت جنوب غربی متمایل می‌شود و این بدان معنا است که طول کمان خورشید در آسمان نیمکره شمالی کاهش می‌یابد و طبیعتاً روزها کوتاه‌تر و شب‌ها بلندتر می‌شود.
این کاهش طول روز تا ۹۰ روز پس از رسیدن خورشید به نقطه اعتدال پاییزی ادامه می‌یابد. تا این‌که خورشید به مدار ۵.۲۳ جنوبی یعنی مدار راس‌الجَدْی می‌رسد و به آن عمود می‌تابد.
باز هم باید یاد آوری کرد که فاصله رسیدن خورشید از استوا به راس الجَدْی ٨٩/٨ روز است. در این روز یعنی ۳۰ آذر زمستان نیمکره شمالی آغاز می‌شود و به اصطلاح نجومی‌خورشید به نقطه انقلاب زمستانی می‌رسد.
در این روز کوتاهترین روز سال و بلندترین شب سال رُخ می‌دهد که ما سال‌هاست آن را با نام شب یلدا می‌شناسیم.
❄️از روز اول دی سپس بار دیگر خورشید اوج می‌گیرد و محل طلوع آن از جنوب شرقی به شرق و محل غروب آن از جنوب غربی به غرب باز می‌گردد.تا این‌که پس از گذشت ۸۹ روز از فصل زمستان خورشید بار دیگر به عرض صفر درجه زمین –استوا- عمود می‌تابد.
